ദർശനമാല
ദർശനമാല
1. അധ്യാരോപദര്ശനം
1
ആസീദഗ്രേfസദേവേദം
ഭുവനം സ്വപ്നവത് പുനഃ
സസര്ജ സര്വം സങ്കല്പ-
മാത്രേണ പരമേശ്വരഃ.
2
വാസനാമയമേവാദാ-
വാസീദിദമഥ പ്രഭുഃ
അസൃജന്മായയാ സ്വസ്യ
മായാവീവാഖിലം ജഗത്.
3
പ്രാഗുത്പത്തേരിദം സ്വസ്മിന്
വിലീനമഥ വൈ സ്വതഃ
ബീജാദങ്കുരവത്സ്വസ്യ
ശക്തിരേവാസൃജത്സ്വയം.
4
ശക്തിസ്തു ദ്വിവിധാ ജ്ഞേയാ
തൈജസീ താമസീതി ച
സഹവാസോfനയോര്നാസ്തി
തേജസ്തിമിരയോരിവ.
5
മനോമാത്രമിദം ചിത്ര-
മിവാഗ്രേ സര്വമീദൃശം;
പ്രാപയാമാസ വൈചിത്ര്യം
ഭഗവാംശ്ചിത്രകാരവത്.
6
ആസീത് പ്രകൃതിരേവേദം
യഥാfദൗ യോഗവൈഭവഃ
വ്യതനോദഥ യോഗീവ
സിദ്ധിജാലം ജഗത്പതിഃ.
7
യദാfത്മവിദ്യാസങ്കോച-
സ്തദാfവിദ്യാ ഭയങ്കരം
നാമരൂപാത്മനാfത്യര്ത്ഥം
വിഭാതീഹ പിശാചവത്.
8
ഭയങ്കരമിദം ശൂന്യം
വേതാളനഗരം യഥാ
തഥൈവ വിശ്വമഖിലം
വ്യകരോദദ്ഭുതം വിഭുഃ.
9
അര്ക്കാദ്യഥാക്രമം വിശ്വം
തഥാ നൈവേദമാത്മനഃ
സുപ്തേരിവ പ്രാദുരാസീ-
ദ്യുഗപത്സ്വസ്യ വീക്ഷയാ.
10
ധാനാദിവ വടോ യസ്മാത്
പ്രാദുരാസീദിദം ജഗത്
സ ബ്രഹ്മാ സ ശിവോ വിഷ്ണുഃ
സ പരഃ സര്വ ഏവ സഃ.
2. അപവാദദര്ശനം
1
ചൈതന്യാദാഗതം സ്ഥൂല-
സൂക്ഷ്മാത്മകമിദം ജഗത്
അസ്തി ചേത്സദ്ഘനം സര്വം
നാസ്തി ചേദസ്തി ചിദ്ഘനം.
2
അന്യന്ന കാരണാത് കാര്യ-
മസദേതദതോfഖിലം
അസതഃ കഥമുത്പത്തി-
രനുത്പന്നസ്യ കോ ലയഃ?
3
യസ്യോത്പത്തിര്ലയോ നാസ്തി
തത് പരം ബ്രഹ്മ നേതരത്
ഉത്പത്തിശ്ച ലയോfസ്തീതി
ഭ്രമത്യാത്മനി മായയാ.
4
കാരണാവ്യതിരിക്തത്വാത്
കാര്യസ്യ കഥമസ്തിതാ?
ഭവത്യതഃ കാരണസ്യ
കഥമസ്തി ച നാസ്തിതാ?
5
കാര്യത്വാദസതോfസ്യാസ്തി
കാരണം ന ഹ്യതോ ജഗത്
ബ്രഹ്മൈവ തര്ഹി സദസ-
ദിതി മുഹ്യതി മന്ദധീഃ.
6
ഏകസ്യൈവാസ്തി സത്താ ചേ-
ദന്യസ്യാസൗ ക്വ വിദ്യതേ?
സത്യസ്ത്യാത്മാശ്രയോ യദ്യ-
പ്യസതി സ്യാദസംഭവഃ.
7
വിഭജ്യാവയവം സര്വ-
മേകൈകം തത്ര ദൃശ്യതേ
ചിന്മാത്രമഖിലം നാന്യ-
ദിതി മായാവിദൂരഗം.
8
ചിദേവ നാന്യദാഭാതി
ചിതഃ പരമതോ ന ഹി
യച്ച നാഭാതി തദസ-
ദ്യദസത്തന്ന ഭാതി ച.
9
ആനന്ദ ഏവാസ്തി ഭാതി
നാന്യഃ കശ്ചിദതോfഖിലം
ആനന്ദഘനമന്യന്ന
വിനാffനന്ദേന വിദ്യതേ.
10
സര്വം ഹി സച്ചിദാനന്ദം
നേഹ നാനാfസ്തി കിഞ്ചന
യഃ പശ്യതീഹ നാനേവ
മൃത്യോര്മൃത്യും സ ഗച്ഛതി.
3. അസത്യദര്ശനം
1
മനോമയമിദം സര്വം
ന മനഃ ക്വാപി വിദ്യതേ
അതോ വ്യോമ്നീവ നീലാദി
ദൃശ്യതേ ജഗദാത്മനി.
2
മനസോfനന്യയാ സര്വം
കല്പ്യതേfവിദ്യയാ ജഗത്
വിദ്യയാfസൗ ലയം യാതി
തദാലേഖ്യമിവാഖിലം.
3
വിജൃംഭതേ യത്തമസോ
ഭീരോരിഹ പിശാചവത്
തദിദം ജാഗ്രതി സ്വപ്ന-
ലോകവദ് ദൃശ്യതേ ബുധൈഃ.
4
സങ്കല്പകല്പിതം ദൃശ്യം
സങ്കല്പോ യത്ര വിദ്യതേ
ദൃശ്യം തത്ര ച നാന്യത്ര
കുത്രചിദ്രജ്ജുസര്പ്പവത്.
5
സങ്കല്പമനസോ കശ്ചി-
ന്നഹി ഭേദോfസ്തി യന്മനഃ
തദവിദ്യാതമഃ പ്രഖ്യ-
മിന്ദ്രജാലമിവാദ്ഭുതം.
6
മരീചികാവത് പ്രാജ്ഞസ്യ
ജഗദാത്മനി ഭാസതേ
ബാലസ്യ സത്യമിതി ച
പ്രതിബിംബമിവ ഭ്രമാത്.
7
ആത്മാ ന ക്ഷീരവദ്യാതി
രൂപാന്തരമതോfഖിലം;
വിവര്ത്തമിന്ദ്രജാലേന
വിദ്യതേ നിര്മ്മിതം യഥാ.
8
മായൈവ ജഗതാമാദി-
കാരണം നിര്മ്മിതം തയാ
സര്വം ഹി മായിനോ നാന്യ-
ദസത്യം സിദ്ധിജാലവത്.
9
വിഭാതി വിശ്വം വൃദ്ധസ്യ
വിയദ്വനമിവാത്മനി
അസത്യം പുത്രികാരൂപം
ബാലസ്യേവ വിപര്യയഃ.
10
ഏകം സത്യം ന ദ്വിതീയം
ഹ്യസത്യം ഭാതി സത്യവത്
ശിലൈവ ശിവലിങ്ഗം ന
ദ്വിതീയം ശില്പിനാ കൃതം.
4. മായാദര്ശനം
1
ന വിദ്യതേ യാ സാ മായാ
വിദ്യാfവിദ്യാ പരാfപരാ
തമഃ പ്രധാനം പ്രകൃതിര്-
ബഹുധാ സൈവ ഭാസതേ.
2
പ്രാഗുത്പത്തേര്യഥാfഭാവോ
മൃദേവ ബ്രഹ്മണഃ പൃഥക്
ന വിദ്യതേ ബ്രഹ്മ ഹി യാ
സാ മായാfമേയവൈഭവാ.
3
അനാത്മാ ന സദാത്മാ സ-
ദിതി വിദ്യോതതേ യയാ-
സാ വിദ്യേയം യഥാ രജ്ജു-
സര്പ്പതത്ത്വാവധാരണം.
4
ആത്മാ ന സദനാത്മാ സ-
ദിതി വിദ്യോതതേ യയാ
സൈവാവിദ്യാ യഥാ രജ്ജു-
സര്പ്പയോരയഥാര്ത്ഥദൃക്.
5
ഇന്ദ്രിയാണി മനോബുദ്ധീ
പഞ്ചപ്രാണാദയോ യയാ
വിസൃജ്യന്തേ സൈവ പരാ
സൂക്ഷ്മാങ്ഗാനി ചിദാത്മനഃ.
6
അങ്ഗാന്യേതാന്യവഷ്ടഭ്യ
സുഖീ ദുഃഖീവ മുഹ്യതി
ചിദാത്മാ മായയാ സ്വസ്യ
തത്ത്വതോfസ്തി ന കിഞ്ചന.
7
ഇന്ദ്രിയാണാം ഹി വിഷയഃ
പ്രപഞ്ചോfയം വിസൃജ്യതേ
യയാ സൈവാ പരാ ധ്യാത്മ-
സ്ഥൂലസങ്കല്പനാമയീ.
8
ശുക്തികായാം യഥാfജ്ഞാനം
രജതസ്യ യദാത്മനി
കല്പിതസ്യ നിദാനം ത-
ത്തമ ഇത്യവഗമ്യതേ.
9
ധീയതേfസ്മിന് പ്രകര്ഷേണ
ബീജേ വൃക്ഷ ഇവാഖിലം
അതഃ പ്രാധാന്യതോ വാfസ്യ
പ്രധാനമിതി കഥ്യതേ.
10
കരോതീതി പ്രകര്ഷേണ
പ്രകൃത്യൈവ ഗുണാന് പൃഥക്
നിഗദ്യതേf സൗ പ്രകൃതി-
രിതീഹ ത്രിഗുണാത്മികാ.
5. ഭാനദര്ശനം
1
അന്തര്ബഹിര്വദാസീനം
സദാ ഭ്രമരചഞ്ചലം
ഭാനം ദ്വിധൈവ സാമാന്യം
വിശേഷ ഇതി ഭിദ്യതേ.
2
സ്ഥൂലം സൂക്ഷ്മം കാരണം ച
തുര്യം ചേതി ചതുര്വിധം
ഭാനാശ്രയം ഹി തന്നാമ
ഭാനസ്യാപ്യുപചര്യതേ.
3
ദൃശ്യതാമിഹ കായോfഹം
ഘടോfയമിതി ദൃശ്യതേ
സ്ഥൂലമാശ്രിത്യ യദ്ഭാനം
സ്ഥൂലം തദിതി മന്യതേ.
4
അത്ര കായോ ഘട ഇതി
ഭാനം യത്തദ്വിശിഷ്യതേ
തഥാfഹമയമിതി യത്
സാമാന്യമിതി ച സ്മൃതം.
5
ഇന്ദ്രിയാണി മനോബുദ്ധീ
വിഷയാഃ പഞ്ചവായവഃ
ഭാസ്യന്തേ യേന തത്സൂക്ഷ്മ-
മസ്യ സൂക്ഷ്മാശ്രയത്വതഃ
6
അജ്ഞോfഹമിതി യദ്ഭാനം
തത് കാരണമുദാഹൃതം
അത്രാഹമിതി സാമാന്യം
വിശേഷോfജ്ഞ ഇതി സ്ഫുരത്.
7
അഹം ബ്രഹ്മേതി യദ്ഭാനം
തത്തുര്യമിതി ശംസ്യതേ
സാമാന്യമഹമിത്യംശോ
ബ്രഹ്മേത്യത്ര വിശിഷ്യതേ.
8
യത്ര ഭാനം തത്ര ഭാസ്യം
ഭാനം യത്ര ന തത്ര ന
ഭാസ്യമിത്യന്വയേനാപി
വ്യതിരേകേണ ബോധ്യതേ.
9
യഥാ ദൃഗ്ദൃശമാത്മാനം
സ്വയമാത്മാ ന പശ്യതി
അതോ ന ഭാസ്യതേ ഹ്യാത്മാ
യം പശ്യതി സ ഭാസ്യതേ.
10
യദ്ഭാസ്യതേ തദധ്യസ്ത-
മനധ്യസ്തം ന ഭാസ്യതേ
യദധ്യസ്തം തദസദ-
പ്യനധ്യസ്തം സദേവ തത്.
6. കര്മ്മദര്ശനം
1
ആത്മൈവ മായയാ കര്മ്മ
കരോതി ബഹുരൂപധൃക്
അസങ്ഗഃ സ്വപ്രകാശോfപി
നിദ്രായാമിവ തൈജസഃ.
2
മന്യേ വദാമി ഗൃഹ്ണാമി
ശൃണോമീത്യാദി രൂപതഃ
ക്രിയതേ കര്മ്മ പരമാ-
ത്മനാ ചിത്തേന്ദ്രിയാത്മനാ.
3
ആത്മൈവ കര്മ്മണഃ പൂര്വ-
മന്യത് കിഞ്ചിന്ന വിദ്യതേ
തതഃ സ്വേനൈവ കര്മ്മാണി
ക്രിയന്തേ നിജമായയാ.
4
ശക്തിരസ്ത്യാത്മനഃ കാചി-
ദ്ദുര്ഘടാ ന പൃഥക് സ്വതഃ
തയൈവാരോപ്യതേ കര്മ്മ
നിഖിലം നിഷ്ക്രിയാത്മനി.
5
സര്വദാfസങ്ഗ ഏവാത്മാ-
fജ്ഞതയാ കര്മ്മ സങ്ഗിവത്
കരോതി ന കരോമീതി
ന ജ്ഞഃ കര്മ്മസു സജ്ജതേ.
6
ജ്വലതി ജ്വലനോ വായുര്-
വാതി വര്ഷതി വാരിദഃ
ധരാത്മാ സന് ധരതി ഖ-
ല്വേകോ വഹതി വാഹിനീ.
7
ഊര്ദ്ധ്വം പ്രാണോ ഹ്യധോfപാനഃ
ഖല്വേകോ യാതി നിഷ്ക്രിയഃ
നാഡ്യന്തരാളേ ധമതി
ക്രന്ദതി സ്പന്ദതി സ്ഥിതഃ
8
അസ്തിജന്മര്ദ്ധിപരിണ-
ത്യപക്ഷയവിനാശനം
ഷഡ്ഭാവമിഹ യോ യാതി
സ നാന്യോfവിക്രിയാത്മനഃ.
9
സ്വയം ക്രിയന്തേ കര്മ്മാണി
കരണൈരിന്ദ്രിയൈരപി
അഹം ത്വസങ്ഗഃ കൂടസ്ഥ
ഇതി ജാനാതി കോവിദഃ.
10
ദൃശ്യത്വാദ് ഭാസ്യമഹമ-
പ്യതോfഹം ശുക്തിരങ്ഗവത്
അധ്യസ്തമേക ഏവാദ്യ
ശ്വോfപി സര്വോപരി സ്ഥിതഃ.
7. ജ്ഞാനദര്ശനം
1
ജ്ഞാനമേകം ഹി നിരുപാ-
ധികം സോപാധികം ച തത്
അഹങ്കാരാദിഹീനം യജ്-
ജ്ഞാനം തന്നിരുപാധികം.
2
അഹന്തയാfന്തര്ബഹിര-
സ്തി യദേവമിദന്തയാ
ഭാനവൃത്ത്യാfന്വിതം യത്തു
ജ്ഞാനം സോപാധികം മതം.
3
അനാത്മനാമഹങ്കാരാ-
ദീനാം യേനാനുഭൂയതേ
സാക്ഷീ തദാത്മജ്ഞാനം സ്യാ-
ദ്യേനൈവാമൃതമശ്യതേ.
4
അഹങ്കാരാദികാര്യം യ-
ദനാത്മകമസംഖ്യകം
യേനാവഗമ്യതേfനാത്മ-
ജ്ഞാനം തദവധാര്യതേ.
5
യഥാവദ്വസ്തുവിജ്ഞാനം
രജ്ജുതത്ത്വാവബോധവത്
യത്തദ്യഥാര്ത്ഥവിജ്ഞാന-
മയഥാര്ത്ഥമതോfന്യഥാ.
6
യത്സാന്നിദ്ധ്യാദേവ സര്വം
ഭാസതേ സ്വയമേവ തത്
പ്രത്യക്ഷജ്ഞാനമിതി ചാ-
പരോക്ഷമിതി ലക്ഷ്യതേ.
7
യയാനുfസാധകം സാധ്യം
മീയതേ ജ്ഞാനരൂപയാ
വൃത്ത്യാ സാfനുമിതിഃ സാഹ-
ചര്യസംസ്കാരജന്യയാ.
8
ഗത്വാ സമീപം മേയസ്യ
മീയതേ ശ്രുതലക്ഷണഃ
യയാ സംവിത് സോപമിതിര്-
മൃഗോfയമിതി രൂപയാ.
9
അഹം മമേതി ജ്ഞാനം യ-
ദിദം തദിതി യച്ച തത്
ജീവജ്ഞാനം തദപര-
മിന്ദ്രിയജ്ഞാനമിഷ്യതേ.
10
ഓം തത് സദിതി നിര്ദ്ദിഷ്ടം
ബ്രഹ്മാത്മൈക്യമുപാഗതം
കല്പനാദിവിഹീനം യ-
ത്തത് പരജ്ഞാനമീര്യതേ.
8. ഭക്തിദര്ശനം
1
ഭക്തിരാത്മാനുസന്ധാന-
മാത്മാffനന്ദഘനോ യതഃ
ആത്മാനമനുസന്ധത്തേ
സദൈവാത്മവിദാത്മനാ.
2
അനുസന്ധീയതേ ബ്രഹ്മ
ബ്രഹ്മാനന്ദഘനം യതഃ
സദാ ബ്രഹ്മാനുസന്ധാനം
ഭക്തിരിത്യവഗമ്യതേ.
3
ആനന്ദമേവ ധ്യായന്തി
സര്വേ ദുഃഖം ന കശ്ചന
യദാനന്ദപരം ധ്യാനം
ഭക്തിരിത്യുപദിശ്യതേ.
4
ആത്മൈവ ബ്രഹ്മ ഭജതി
നാന്യമാത്മാനമാത്മവിത്
ഭജതീതി യദാത്മാനം
ഭക്തിരിത്യഭിധീയതേ.
5
ആനന്ദ ആത്മാ ബ്രഹ്മേതി
നാമൈതസ്യൈവ തന്യതേ
ഇതി നിശ്ചിതധീര് യസ്യ
സ ഭക്ത ഇതി വിശ്രുതഃ.
6
ആനന്ദോfഹമഹം ബ്രഹ്മാ-
ത്മാfഹമസ്മീതി രൂപതഃ
ഭാവനാ സതതം യസ്യ
സ ഭക്ത ഇതി വിശ്രുതഃ.
7
ഭാര്യാ ഭജതി ഭര്ത്താരം
ഭര്ത്താ ഭാര്യാം ന കേവലം
സ്വാനന്ദമേവ ഭജതി
സര്വോfപി വിഷയസ്ഥിതം.
8
ഏവം പശ്യതി കുത്രാപി
വിദ്വാനാത്മസുഖം വിനാ
ന കിഞ്ചിദപരം തസ്യ
ഭക്തിരേവ ഗരീയസീ.
9
ലോകസ്യ പിതരി സ്വസ്യ
ഗുരൗ പിതരിമാതരി
സത്യസ്യ സ്ഥാപിതരി ച
തത്പഥേനൈവ യാതരി.
10
നിയന്തരി നിഷിദ്ധസ്യ
സര്വേഷാം ഹിതകര്ത്തരി
യോfനുരാഗോ ഭക്തിരത്ര
സാ പരാ പരമാത്മനി.
9. യോഗദര്ശനം
1
സതതം യോജയതി യ-
ദ്യുനക്തി ച ചിദാത്മനി
മനോനിരോധരൂപോƒയം
സ യോഗ ഇതി ശംസിതഃ.
2
ന ദ്രഷ്ടാ ദര്ശനം ദൃശ്യം
വിദ്യതേ യത്ര തത്ര ഹൃത്
യോജയേദ്വാസനാ യാവ-
ദ്യോഗോƒയമിതി യോഗവിത്.
3
നാമരൂപമിദം സര്വം
ബ്രഹ്മൈവേതി വിലീയതേ
യദ്ബ്രഹ്മണി മനോ നിത്യം
സ യോഗ ഇതി നിശ്ചിതഃ.
4
ചിത്തസ്യ തൈലധാരാവ-
ദ്വൃത്ത്യാƒവിച്ഛിന്നയാƒƒത്മനി
നിരന്തരം രമ്യതേ യത്
സ യോഗോ യോഗിഭിഃ സ്മൃതഃ
5
യതോ യതോ മനോ യാതി
സദാƒƒത്മനി തതസ്തതഃ
നിയമ്യ യോജയേദേത-
ദ്യോഗോƒയം യുജ്യതാമിഹ.
6
സര്വാനര്ത്ഥകരഃ പുംസാം
സങ്കല്പഃ കല്പിതൈഃ സഹ
ഉന്മൂല്യ വാസനാജാലൈര്-
യേനാത്മനി നിരുധ്യതേ.
7
ദൃശ്യസ്യ ന ദൃശോƒസ്തിത്വ-
മതോ ദൃശ്യം ദൃഗാത്മകം
ഇതി യുഞ്ജീത ദൃഗ്രൂപേ
യഃ സ യോഗവിദാം വരഃ.
8
യദാ പിബന് മനോഭൃങ്ഗഃ
സ്വാനന്ദമധുമാധുരീം
ന സ്പന്ദതി വശീകൃത്യ
യോജിതോ യോഗവായുനാ.
9
ധ്യാനമന്തര്ഭ്രുവോര്ദൃഷ്ടിര്-
ജിഹ്വാഗ്രം ലംബികോര്ധ്വതഃ
യദാ സ്യാത് ഖേചരീമുദ്രാ
നിദ്രാലസ്യാദിനാശിനീ.
10
ജ്ഞാനം കര്മ്മേതി ലോകേƒസ്മിന്
ദ്വിധാ യോഗഃ സമാസതഃ
അനയോര്യോഗവിസ്താരഃ
സര്വഃ പരിസമാപ്യതേ.
10. നിര്വാണദര്ശനം
1
നിര്വാണം ദ്വിവിധം ശുദ്ധ-
മശുദ്ധം ചേതി തത്ര യത്
ശുദ്ധം നിര്വാസനം തദ്വ-
ദശുദ്ധം വാസനാന്വിതം.
2
അതിശുദ്ധം ശുദ്ധമിതി
ശുദ്ധം ച ദ്വിവിധം തഥാ
അശുദ്ധശുദ്ധം ചാശുദ്ധ-
മശുദ്ധാശുദ്ധമുച്യതേ.
3
അതിശുദ്ധം ത്രിധാ പശ്ചാ-
ദ്വരേ ചൈകം വരീയസി
ഏകമേകം വരിഷ്ഠേƒഥ
ശുദ്ധം ബ്രഹ്മവിദി സ്ഥിതം.
4
അശുദ്ധശുദ്ധം വിരജ-
സ്തമോƒന്യത് സരജസ്തമഃ
മുമുക്ഷൗ പ്രഥമം വിദ്യാദ്
ദ്വിതീയം സിദ്ധികാമിഷു.
5
ദഗ്ധ്വാ ജ്ഞാനാഗ്നിനാ സര്വ-
മുദ്ദിശ്യ ജഗതാം ഹിതം
കരോതി വിധിവത് കര്മ്മ
ബ്രഹ്മവിദ് ബ്രഹ്മണി സ്ഥിതഃ.
6
സംന്യസ്യ സര്വകര്മ്മാണി
സതതം ബ്രഹ്മനിഷ്ഠയാ
യശ്ചരത്യവനൗ ദേഹ-
യാത്രായൈ ബ്രഹ്മവിദ്വരഃ.
7
അന്യേന വേദിതോ വേത്തി
ന വേത്തി സ്വയമേവ യഃ
സ വരീയാന് സദാ ബ്രഹ്മ-
നിര്വാണമയമശ്നുതേ.
8
സ്വയം ന വേത്തി കിഞ്ചിന്ന
വേദിതോƒപി തഥൈവ യഃ
സ വരിഷ്ഠഃ സദാ വൃത്തി-
ശൂന്യോƒയം ബ്രഹ്മ കേവലം.
9
ഹേയോപാദേയതാ ന ഹ്യ-
സ്യാത്മാ വാ സ്വപ്രകാശകഃ
ഇതി മത്വാ നിവര്ത്തേത
വൃത്തിര്നാവര്ത്തതേ പുനഃ.
10
ഏകമേവാദ്വിതീയം ബ്ര-
ഹ്മാസ്തി നാന്യന്ന സംശയഃ
ഇതി വിദ്വാന് നിവര്ത്തേത
ദ്വൈതാന്നാവര്ത്തതേ പുനഃ.
ഓം തത് സത്.